Fiscale aspecten van een webshopovername

De koper en verkoper van een webshop hebben niet alleen met elkaar te maken, ze moeten de overname ook aan de Belastingdienst verantwoorden. Op verschillende onderdelen zijn bovendien fiscale voordelen te behalen, maar dan zul je dit wel goed moeten regelen.

De fiscale afhandeling zit voor een specialist misschien logisch in elkaar, maar kan voor een ondernemer behoorlijk complex zijn. Veel regelingen zijn alleen van toepassing op specifieke situaties, en uitzoeken kost veel tijd. Het is dus lastig om alle fiscale punten van een complexe overname te beschrijven en los te zien van andere overwegingen, zoals de voorkeuren van de ondernemers zelf. In dit hoofdstuk zullen we de belangrijkste elementen voor je aanstippen, met daarbij het advies om je tot de Belastingdienst of een fiscalist te wenden met inhoudelijke vragen over jouw eigen situatie.

11.1 De wijze van overdracht

Zoals in hoofdstuk 10 uitgebreid is besproken, bestaan er grote verschillen tussen een activatransactie en een aandelentransactie. Ondernemers met een bv hebben een keuzemogelijkheid en kunnen voor beide varianten opteren in geval van een overname. Ondernemers met een eenmanszaak of een vof hebben geen keuze: zij kunnen alleen via een activatransactie hun webshop overdragen. Zowel de activatransactie als de aandelentransactie heeft fiscale voor- en nadelen. Belastingtechnisch zijn er dus de nodige aantekeningen te maken, wanneer je kiest voor het een of het ander.

Een activatransactie

De meest voorkomende manier van een webshopoverdracht is de activatransactie. De koper koopt in dat geval alleen activa van de balans. Dit kan betekenen dat hij de gehele onderneming koopt, maar dat hoeft dus niet. Bijvoorbeeld wanneer de webshop onderdeel is van een bv die naderhand met andere activiteiten verdergaat. Vreemd vermogen (passiva) wordt meestal niet overgenomen, maar mocht dat wel zo zijn, dan spreek je van een activa-passivatransactie.

De belangrijkste fiscale bijkomstigheid van de activatransactie is dat de verkoper belasting moet afdragen over de winst die hij boekt met de verkoop van de webshop. In het geval van een bv is dat 20% over een winst tot € 200.000, en 25% over alles daarboven (vennootschapsbelasting). Maakt jouw bv of eenmanszaak dankzij de verkoop van een webshop via een activatransactie een winst van € 300.000, dan betaal je hier dus € 65.000 belasting over.

Voor de koper is de activatransactie fiscaal gezien juist gunstig: de goodwill komt op zijn balans en hierover kan hij afschrijven, wat weer een fiscaal voordeel oplevert. Verder is het mooi meegenomen dat de aankoop- en verkoopkosten in het geval van een activatransactie aftrekbaar zijn. Dat is bij een aandelentransactie niet het geval.

Als de verkopende onderneming na de overname ophoudt te bestaan, dan kan de verkoper met de overnamesom allereerst eventuele schulden aflossen, waardoor de balans op nul komt te staan en de onderneming gestaakt kan worden. Houd er wel rekening mee dat, indien de onderneming wordt gestaakt, een herinvesteringsreserve (HIR) niet meer tot de mogelijkheden behoort.

Een aandelentransactie

Een verkoop via een aandelenconstructie is het duidelijkst en het eenvoudigst: er komen nieuwe eigenaren en er vindt een directiewisseling plaats, maar het bedrijf als entiteit blijft verder intact. Alleen de aandelen moeten worden overgedragen. Deze overdracht moet via een notaris worden uitgevoerd (reken hiervoor ongeveer € 300), maar zo ben je wel gelijk klaar. Alle bestaande overeenkomsten, garanties en bankrekeningen, maar ook de huishoudelijke regelingen, zoals verlofdagen van het personeel en lopende financieringen, blijven in eerste instantie van kracht. De juridische entiteit wijzigt niet, alleen de eigenaar ervan. 

In het ideale geval heeft de verkoper ook een holding, zodat de winst daarin terechtkomt. 

Je kunt dan gebruikmaken van de zogenoemde deelnemingsvrijstelling, waardoor de holding geen vennootschapsbelasting hoeft af te dragen over de winst die wordt geboekt met de verkoop van de onderneming. Is de holding een fiscale eenheid met de werkmaatschappij? Let dan wel op de stille reserves die moeten worden verrekend.

In de praktijk zal de verkoper de voorkeur geven aan een aandelentransactie: het is makkelijker, veel van de risico’s blijven in de onderneming en hij geniet deelnemersvrijstelling. De koper kan de voorkeur geven aan de activatransactie, maar moet dan rekening houden met een hogere overnamesom ter compensatie. 

Daarnaast moet je rekening houden met verrekenbare verliezen. Dit is interessant wanneer een bv in de afgelopen negen jaar verlies heeft gemaakt, en deze verliezen nog niet verrekend zijn tegen bedrijfswinsten. De nieuwe eigenaar van de bv kan tot negen jaar na het jaar waarin deze verliezen werden gemaakt, de verliezen verrekenen tegen zijn bedrijfswinst. Stel, in 2015 is € 25.000 verlies gemaakt en in 2016 € 10.000. Dan kun je tot in 2024 en 2025 deze verliezen verrekenen. Wanneer je in 2020 € 35.000 winst maakt, kun je die verrekenen tegen de verliezen uit het verleden en betaal je over dit bedrag dus geen winstbelasting. Let wel op de beperkingen in de verrekenbaarheid van verliezen met betrekking tot de handel- en verliesvennootschappen.

Is de onderneming gezond en wil de koper er snel mee door? Dan is de kans aanwezig dat ook hij een voorkeur heeft voor de aandelentransactie. Als koper wordt hij dan wel direct verantwoordelijk voor het complete verleden van het bedrijf. De koper moet dus wel het volste vertrouwen hebben in de over te nemen webshop en de verkoper ervan. Een uitvoerige due diligence (zie hoofdstuk 6) is hierbij cruciaal.

Een overweging voor de koper bij de aandelentransactie is dat de financiering niet zonder meer aftrekbaar is. Daar zijn echter wel mogelijkheden voor. Bijvoorbeeld door te financieren via een eigen holding die een nieuwe eenheid vormt met de over te nemen bv. Let op: een aandelentransactie leidt wel tot verbreking van een eventuele fiscale eenheid voor de vennootschapsbelasting, bij een activatransactie is dit niet het geval.

11.2 Overname en btw

In het geval van een aandelentransactie is geen sprake van btw-afdracht over de overnamesom. Ook de bemiddelingsfee bij een aandelentransactie kan vrij zijn van btw, al bestaat die vaak uit meerdere delen en wordt er over fiscaal of investeringsadvies wel btw berekend.

In het geval van een activatransactie hangt de vrijstelling van btw af van de inhoud van de transactie. Indien er sprake is van een zogenoemde overgang van onderneming, kan hierop een beroep worden gedaan. Van een overgang van onderneming wordt gesproken wanneer alle activa worden overgedragen, waarmee de onderneming feitelijk kan worden voortgezet en haar identiteit behouden blijft. Denk aan een domeinnaam, webshop, klantenbestand en (een deel) van de voorraad. Op deze vrijstelling kun je een beroep doen via de koopovereenkomst.

Wanneer er slechts één van de activa wordt overgenomen (bijvoorbeeld de voorraad), kan er op deze vrijstelling in principe geen beroep worden gedaan. Let wel op dat bij een overgang van onderneming ook alle eventuele bestaande arbeidsovereenkomsten van rechtswege mee overgaan naar de koper. 

11.3 Voorraad of immateriële zaken

Bij een kleine overname kan met de zojuist besproken punten alles al zijn geregeld. Bij grotere overnames zal er waarschijnlijk meer om de hoek komen kijken. Wat doe je bijvoorbeeld met regelingen als de investeringsaftrek?

De investeringsaftrek is alleen van toepassing op werkelijke investeringen. Webshops daarentegen bestaan vooral uit voorraad of andere immateriële zaken. Bij kleine overnames is die aftrek dan ook weinig aan de orde. Maar bij een grotere overname kunnen laptops, een bestelbusje, magazijn of inpakmachine wel degelijk in aanmerking komen.

Gaat de overname om meer dan alleen de webshop, het bezoekersverkeer of de voorraad zelf? Komen er bijvoorbeeld ook vaste activa of medewerkers aan te pas? En is de financiering niet direct uit eigen geld, maar wordt hiervoor ook extern geld aangetrokken? Dan is het verstandig om naast je huidige boekhouder ook een fiscalist naar de overname te laten kijken. Iedere overname is uniek en een transactie gaat al snel over serieuze bedragen. Zorg dan ook dat jouw webshopovername fiscaal sluitend is uitgevoerd.